1. W końcówce poprzedniego roku wręcz lawinowo zaczęła rosnąc ilość transakcji w Polsce realizowanych w warunkach tzw. rozdzielonej płatności podatku VAT (tzw. split payment).
Jak informuje Puls biznesu na podstawie danych ministerstwa finansów w pierwszej połowie 2019 roku ilość tych transakcji miesięcznie oscylowała wokół 1,5 mln, ich wartość brutto nie przekraczała 25 mld zł, a kwota podatku VAT niewiele przekraczała 5 mld zł, to już w II połowie roku wartości te zaczęły bardzo szybko rosnąć.
W listopadzie było to już 4 mln transakcji, ich wartość brutto przekroczyła 71 mld zł, a kwota odprowadzonego podatku VAT wyniosła blisko 14,5 mld zł, z kolei w grudniu liczba transakcji wyniosła już blisko 6 mln, ich wartość brutto wyniosła blisko 117 mld zł, a kwota odprowadzonego podatku VAT przekroczyła 24 mld zł.
2. Tak gwałtowny przyrost ilości i wartości transakcji realizowanych w polskiej gospodarce w warunkach rozdzielonej płatności VAT w listopadzie i grudniu 2019 został spowodowany nowelizacją ustawy o podatku VAT.
Od początku listopada weszła bowiem w życie kolejna zmiana w systemie poboru podatku VAT, mianowicie wprowadzono obligatoryjną tzw. rozdzieloną płatność (split payment) dla towarów wrażliwych (objętych do tej pory tzw. odwróconą płatnością, która teraz uległa likwidacji).
Dobrowolna rozdzielona płatność funkcjonuje już od lipca 2018 roku i jak podaje ministerstwo finansów, przez rok jej funkcjonowania (od lipca 2018 do lipca 2019), zrealizowano w ten sposób 18,7 mln transakcji, a kwota w ten sposób zapłaconego podatku VAT wyniosła około 73,2 mld zł.
3. Korzystając z ponad rocznych doświadczeń funkcjonowania dobrowolnej rozdzielonej płatności, ministerstwo finansów uwzględniło między innymi propozycje przedsiębiorców i z rachunku na których przedsiębiorca ma wpływy z VAT od kontrahentów, będzie mógł płacić nie tylko podatek VAT ale także inne podatki: PIT i CIT, cła i podatek VAT od importu, a nawet składki na ubezpieczenia społeczne.
Obligatoryjna rozdzielona płatność dotyczy od 1 listopada obrotów pomiędzy przedsiębiorcami, których wartość brutto przekracza 15 tys. zł (transakcje poniżej tej wartości mogą być rozliczane w dotychczasowy sposób), a towary których dotyczy to rozwiązanie, to między innymi: złom, odpady, paliwa, elektronika, części do samochodów i węgiel.
Jak wynika jednak z danych ministerstwa finansów w formule rozdzielonej płatności realizowane są także transakcje spoza tego wykazu, ponieważ przedsiębiorcy w te sposób zapewniają sobie bezpieczeństwo transakcji.
Okazało się także, że instytucja rozdzielonej płatności nie pogorszyła płynności finansowej przedsiębiorstw, czego obawiały się organizacje przedsiębiorców, pozytywnie wpływa na zapewnienie płynności możliwość regulowania z rachunku VAT, należności celnych składek ZUS, a nawet wynagrodzeń.
4. Rozdzielona płatność, a także inne rozwiązania uszczelniające system poboru podatku VAT, przyczyniają się do wyraźnego wzrostu wpływów z podatku VAT, a w roku 2019 wpływy z tego podatku sięgnęły 182 mld zł i były wyraźnie wyższe od tych planowanych.
Tak znaczący wzrost wpływów z VAT z jednej strony wynika, z szybkiego wzrostu PKB, z drugiej jednak ze znaczącego uszczelnienia systemu poboru tego podatku.
W latach 2015-2019 sumaryczny wzrost PKB wyniesie ponad 18%, natomiast przyrost wpływów z VAT wyniósł blisko 50%, a na rok 2020 w projekcie budżetu znalazła się kwota 196,5 mld zł z podatku VAT, co oznaczałoby, że od 2015 roku wpływy z VAT wzrosną o co najmniej 73,5 mld zł czyli o blisko 60%.